لوله پنج لایه یکی از انواع لوله های پلیمری است که از ترکیب پنج لایه مختلف ساخته شده است. این لوله ها دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند که آن ها را برای استفاده در صنایع مختلف مناسب می کنند. در این مقاله به بررسی کاربردهای انواع لوله پنج لایه در صنایع مختلف، مراحل تولید و نصب لوله پنج لایه، عوامل موثر در قیمت لوله پنج لایه، بازار لوله پنج لایه در ایران و جهان، نکاتی در مورد نگهداری و تعمیر انواع لوله پنج لایه و استانداردها و مقررات مربوط به لوله پنج لایه در ایران و جهان می پردازیم.
کاربردهای انواع لوله پنج لایه در صنایع مختلف
لوله پنج لایه از لحاظ کاربرد به سه بخش زیر تقسیم می شود :
- لوله پنج لایه Pex-Al-Pex: این نوع لوله از پلیمری به نام پکس (PEX) در لایه های داخلی و خارجی و آلومینیوم در لایه میانی تشکیل شده است. پکس یک نوع پلی اتیلن سنگین است که در دسته پلیمرهای گرما سخت (ترموست) قرار می گیرد و در اثر حرارت شکل پذیر نمی شود. این لوله ساختاری مشبک دارد و مقاومت حرارتی و فشاری بالایی دارد. این نوع لوله برای سیستم های گرمایشی مانند پکیج، شوفاژ، کولر گازی، کف سرد و گرم، رادیاتور و آب گرم مناسب است.
- لوله پنج لایه Pert-Al-Pert: این نوع لوله از کوپلیمری به نام پرت (PERT) در لایه های داخلی و خارجی و آلومینیوم در لایه میانی تشکیل شده است. پرت یک کوپلیمر اتیلن اکتن با ساختار مولکولی منحصر به فرد است که دارای خواصی مانند انعطاف پذیری، مقاومت در برابر خوردگی، ضریب انبساط طولی کم و مقاومت در برابر اشعه ماوراء بنفش است. این نوع لوله برای سیستم های آبرسانی سرد و گرم، سیستم های گرمایشی، سیستم های تهویه مطبوع و سیستم های فشار قوی مناسب است.
- لوله پنج لایه Pe-Al-Pe: این نوع لوله از پلی اتیلن (PE) در لایه های داخلی و خارجی و آلومینیوم در لایه میانی تشکیل شده است. این لوله تنها تفاوتی که با سایر لوله های پنج لایه دارد، کلاس آن است. این لوله برای انتقال آب شرب با فشار 20 اتمسفر مناسب است.
مراحل تولید و نصب لوله پنج لایه
لوله پنج لایه با استفاده از دستگاه های خاصی تولید می شود که عبارتند از :
- دستگاه اکستروژن: این دستگاه با گرم کردن و فشردن مواد پلیمری، لایه های داخلی و خارجی لوله را تولید می کند.
- دستگاه لمینیت: این دستگاه با استفاده از چسب گرم، لایه آلومینیوم را به لایه های پلیمری متصل می کند.
- دستگاه کالیبراسیون: این دستگاه با استفاده از آب سرد، اندازه و شکل لوله را تنظیم می کند.
- دستگاه برش: این دستگاه با استفاده از تیغه های برقی، لوله را به طول های مورد نظر برش می زند.
نصب لوله پنج لایه با استفاده از ابزارهای خاصی انجام می شود که عبارتند از:
- اتصالات فشاری: این اتصالات با استفاده از یک دستگاه فشاری، لوله ها را به یکدیگر متصل می کنند. این اتصالات دارای یک رینگ پلیمری در داخل خود هستند که با فشرده شدن، بین لوله و اتصال یک پیوند محکم ایجاد می کنند. این اتصالات برای سیستم های فشار قوی مناسب هستند.
- اتصالات جوشی: این اتصالات با استفاده از یک دستگاه جوش، لوله ها را به یکدیگر جوش می زنند. این اتصالات با حرارت دادن به لایه های پلیمری لوله، آن ها را با یکدیگر آمیخته می کنند. این اتصالات برای سیستم های آبرسانی و گرمایشی مناسب هستند.
- اتصالات فشاری-جوشی: این اتصالات ترکیبی از دو نوع اتصال فشاری و جوشی هستند که با استفاده از هر دو دستگاه فشاری و جوش، لوله ها را به یکدیگر متصل می کنند. این اتصالات برای سیستم های تهویه مطبوع و فشار متوسط مناسب هستند.
عوامل موثر در قیمت انواع لوله پنج لایه
قیمت لوله پنج لایه تحت تأثیر چندین عامل قرار می گیرد که عبارتند از:
- نوع و کیفیت مواد اولیه: مواد اولیه مورد استفاده برای تولید لوله پنج لایه شامل پلیمرها، آلومینیوم و چسب هستند که هر کدام از آن ها دارای قیمت و کیفیت متفاوتی هستند. برای مثال، پکس از پرت گران تر است و آلومینیوم با ضخامت بیشتر از آلومینیوم با ضخامت کمتر گران تر است. همچنین کیفیت مواد اولیه بر روی خواص لوله پنج لایه مانند مقاومت، انعطاف پذیری و عمر مفید تأثیر می گذارد.
- نوع و کیفیت دستگاه های تولید: دستگاه های تولید لوله پنج لایه شامل دستگاه های اکستروژن، لمینیت، کالیبراسیون و برش هستند که هر کدام از آن ها دارای قیمت و کیفیت متفاوتی هستند. برای مثال، دستگاه های اکستروژن با سرعت بالا از دستگاه های اکستروژن با سرعت پایین گران تر هستند و دستگاه های کالیبراسیون با دقت بالا از دستگاه های کالیبراسیون با دقت پایین گران تر هستند. همچنین کیفیت دستگاه های تولید بر روی کیفیت لوله پنج لایه مانند ابعاد، شکل و ظاهر تأثیر می گذارد.
- نوع و کیفیت اتصالات: اتصالات لوله پنج لایه شامل اتصالات فشاری، جوشی و فشاری-جوشی هستند که هر کدام از آن ها دارای قیمت و کیفیت متفاوتی هستند. برای مثال، اتصالات فشاری از اتصالات جوشی گران تر هستند و اتصالات فشاری-جوشی از اتصالات فشاری و جوشی گران تر هستند. همچنین کیفیت اتصالات بر روی ایمنی و ثبات لوله پنج لایه تأثیر می گذارد.
- نرخ ارز و تورم: نرخ ارز و تورم بر روی قیمت لوله پنج لایه تأثیر می گذارند زیرا بخشی از مواد اولیه و دستگاه های تولید لوله پنج لایه از خارج از کشور وارد می شوند و بر اساس نرخ ارز محاسبه می شوند. بنابراین، افزایش نرخ ارز و تورم باعث افزایش قیمت لوله پنج لایه می شود.
- عرضه و تقاضا: عرضه و تقاضا بر روی قیمت لوله پنج لایه تأثیر می گذارند زیرا با توجه به نیاز بازار، تولید کنندگان لوله پنج لایه میزان تولید خود را تنظیم می کنند. بنابراین، کاهش عرضه و افزایش تقاضا باعث افزایش قیمت لوله پنج لایه می شود و بالعکس.
بازار لوله پنج لایه در ایران و جهان
لوله پنج لایه یکی از محصولات پرطرفدار و پرکاربرد در صنایع مختلف است که بازار بزرگی را در ایران و جهان دارد. بر اساس آمارهای منتشر شده، حجم بازار جهانی لوله پنج لایه در سال 2020 برابر با 6.2 میلیارد دلار بوده و پیش بینی می شود که با نرخ رشد سالانه مرکب 6.8 درصد، تا سال 2027 به 9.1 میلیارد دلار برسد. عواملی مانند افزایش تقاضا برای سیستم های گرمایشی و آبرسانی، کاهش هزینه های نصب و نگهداری، بهبود کیفیت و عمر مفید لوله ها و توسعه صنایع مرتبط با لوله پنج لایه مانند ساختمان، برق، گاز و نفت، از جمله عوامل رشد بازار لوله پنج لایه در جهان هستند.
بازار لوله پنج لایه در ایران نیز روند رشدی مثبت داشته و پتانسیل بالایی برای توسعه دارد. بر اساس آمارهای منتشر شده، حجم بازار ایرانی لوله پنج لایه در سال 2020 برابر با 250 میلیون دلار بوده و پیش بینی می شود که با نرخ رشد سالانه مرکب 8.5 درصد، تا سال 2027 به 420 میلیون دلار برسد. عواملی مانند افزایش تقاضا برای سیستم های گرمایشی و آبرسانی در ساختمان های مسکونی و تجاری، توسعه زیرساخت های شهری و روستایی، افزایش تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات، افزایش آگاهی و آموزش مردم و متخصصان در مورد مزایای لوله پنج لایه و حمایت های دولتی از جمله عوامل رشد بازار لوله پنج لایه در ایران هستند.
نکاتی در مورد نگهداری و تعمیر انواع لوله پنج لایه
لوله پنج لایه یکی از مقاوم ترین و با دوام ترین انواع لوله ها است که نیاز به کمترین هزینه های نصب و نگهداری دارد. اما برای حفظ کیفیت و عملکرد لوله پنج لایه، باید به چند نکته توجه کرد که عبارتند از:
- انتخاب اتصالات مناسب: برای اتصال لوله پنج لایه باید از اتصالاتی استفاده کرد که با نوع و کلاس لوله سازگار باشند و از کیفیت بالایی برخوردار باشند. اتصالات نامناسب می توانند باعث نشتی، انفجار، آسیب دیدن لوله و کاهش عمر مفید آن شوند.
- رعایت استانداردها و مقررات: برای نصب و استفاده از لوله پنج لایه باید از استانداردها و مقررات مربوط به آن پیروی کرد. این استانداردها و مقررات شامل مواردی مانند حداکثر فشار کاری، حداکثر دمای کاری، حداقل شعاع خمش، حداکثر طول بدون اتصال و غیره هستند که برای ایمنی و کارایی لوله پنج لایه ضروری هستند.
- جلوگیری از آسیب های فیزیکی: برای حفظ سلامت لوله پنج لایه باید از آسیب های فیزیکی مانند برخورد، خراش، سوراخ، شکستگی و غیره جلوگیری کرد. این آسیب ها می توانند باعث کاهش مقاومت، افزایش انبساط طولی، ایجاد نشتی و کاهش عمر مفید لوله شوند.
- جلوگیری از تماس با مواد شیمیایی: برای حفظ خواص لوله پنج لایه باید از تماس آن با مواد شیمیایی مانند اسیدها، بازها، حلال ها، رنگ ها، چسب ها و غیره جلوگیری کرد. این مواد می توانند باعث تغییر رنگ، تغییر شکل، خوردگی، آسیب دیدن لایه ها و کاهش عمر مفید لوله شوند.
استانداردها و مقررات مربوط به لوله پنج لایه در ایران و جهان
لوله پنج لایه یکی از انواع لوله های پلیمری است که برای تضمین کیفیت و ایمنی آن، باید مطابق با استانداردها و مقررات مربوط به آن تولید، نصب و استفاده شود. این استانداردها و مقررات می توانند بر اساس کشور، منطقه، صنعت و کاربرد لوله پنج لایه متفاوت باشند. در این بخش به معرفی برخی از مهم ترین استانداردها و مقررات مربوط به لوله پنج لایه در ایران و جهان می پردازیم.
استانداردها و مقررات مربوط به لوله پنج لایه در ایران
در ایران، استانداردها و مقررات مربوط به لوله پنج لایه توسط سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران (ISIRI) و سازمان ملی استاندارد ایران (INSO) تعیین و اجرا می شوند. برخی از مهم ترین استانداردها و مقررات مربوط به لوله پنج لایه در ایران عبارتند از:
- استاندارد ملی ایران 7784: این استاندارد مربوط به لوله های پلیمری چند لایه برای سیستم های آبرسانی سرد و گرم است که شامل مشخصات فنی، آزمون ها، نشانه گذاری و بسته بندی لوله های پنج لایه می شود. این استاندارد بر اساس استاندارد بین المللی ISO 21003 تهیه شده است.
- استاندارد ملی ایران 7785: این استاندارد مربوط به لوله های پلیمری چند لایه برای سیستم های گرمایشی است که شامل مشخصات فنی، آزمون ها، نشانه گذاری و بسته بندی لوله های پنج لایه می شود. این استاندارد بر اساس استاندارد بین المللی ISO 21003 تهیه شده است.
- استاندارد ملی ایران 7786: این استاندارد مربوط به اتصالات فشاری برای لوله های پلیمری چند لایه است که شامل مشخصات فنی، آزمون ها، نشانه گذاری و بسته بندی اتصالات فشاری می شود. این استاندارد بر اساس استاندارد بین المللی ISO 21003 تهیه شده است.
- استاندارد ملی ایران 7787: این استاندارد مربوط به اتصالات جوشی برای لوله های پلیمری چند لایه است که شامل مشخصات فنی، آزمون ها، نشانه گذاری و بسته بندی اتصالات جوشی می شود. این استاندارد بر اساس استاندارد بین المللی ISO 21003 تهیه شده است.
- استاندارد ملی ایران 7788: این استاندارد مربوط به اتصالات فشاری-جوشی برای لوله های پلیمری چند لایه است که شامل مشخصات فنی، آزمون ها، نشانه گذاری و بسته بندی اتصالات فشاری-جوشی می شود. این استاندارد بر اساس استاندارد بین المللی ISO 21003 تهیه شده است.
استانداردها و مقررات مربوط به لوله پنج لایه در جهان
در جهان، استانداردها و مقررات مربوط به لوله پنج لایه توسط سازمان های بین المللی و ملی مختلف تعیین و اجرا می شوند. برخی از مهم ترین استانداردها و مقررات مربوط به لوله پنج لایه در جهان عبارتند از:
- استاندارد بین المللی ISO 21003: این استاندارد مربوط به لوله ها، اتصالات و سیستم های پلیمری چند لایه برای سیستم های آبرسانی سرد و گرم و سیستم های گرمایشی است که شامل مشخصات فنی، آزمون ها، نشانه گذاری و بسته بندی لوله ها و اتصالات می شود. این استاندارد توسط سازمان بین المللی استاندارد (ISO) تهیه شده است.
- استاندارد اروپایی EN ISO 21003: این استاندارد مربوط به لوله ها، اتصالات و سیستم های پلیمری چند لایه برای سیستم های آبرسانی سرد و گرم و سیستم های گرمایشی است که شامل مشخصات فنی، آزمون ها، نشانه گذاری و بسته بندی لوله ها و اتصالات می شود. این استاندارد توسط کمیته اروپایی استاندارد (CEN) تهیه شده است و مطابق با استاندارد بین المللی ISO 21003 است.
- استاندارد آمریکایی ASTM F1281: این استاندارد مربوط به لوله ها و اتصالات پلیمری چند لایه برای سیستم های آبرسانی سرد و گرم است که شامل مشخصات فنی، آزمون ها، نشانه گذاری و بسته بندی لوله ها و اتصالات می شود. این استاندارد توسط آزمایشگاه های مواد و آزمون استاندارد آمریکا (ASTM) تهیه شده است.
- استاندارد آلمانی DIN 4726: این استاندارد مربوط به لوله های پلیمری چند لایه برای سیستم های گرمایشی است که شامل مشخصات فنی، آزمون ها، نشانه گذاری و بسته بندی لوله ها می شود. این استاندارد توسط انجمن استاندارد آلمان (DIN) تهیه شده است.
پیش تر به انواع لوله پنج لایه نیوپایپ پرداختیم . نیوپایپ گیتی پسند یکی از برندهای معروف و مطرح در زمینه تولید و عرضه لوله و اتصالات پنج لایه در ایران است. این شرکت با بهره گیری از دانش فنی و تجربه بالا، محصولات با کیفیت و استاندارد را برای مصارف مختلف در تاسیسات ساختمانی ارائه می دهد. لوله های نیوپایپ دارای خواص منحصر به فردی هستند که آن ها را از سایر رقبا متمایز می کنند. برخی از این خواص عبارتند از:
- مقاومت در برابر خوردگی، رسوب، فشار، دما و نفوذ اکسیژن
- ظریف انبساط طولی بسیار کم و عدم نیاز به استفاده از کمپانساتور
- قابلیت خمش و انعطاف پذیری بالا و عدم نیاز به استفاده از زانو
- سهولت و سرعت در نصب و تعمیر با استفاده از اتصالات پرسی و کوپلی
- دارای گارانتی و ضمانت نامه معتبر و خدمات پس از فروش
لوله های نیو پایپ در سایز ها و ضخامت های مختلف تولید می شوند و برای کاربردهای گوناگون مانند آب سرد و گرم، گرمایش از کف، تهویه مطبوع، سامانه های آتش نشانی و … قابل استفاده هستند. شما می توانید با مراجعه به سایت رسمی شرکت نیوپایپ یا لینک دانلود لیست قیمت اتصالات نیوپایپ با جزئیات بیشتری از محصولات این شرکت آشنا شوید.
