انواع شیر آب در تاسیسات بهداشتی و انواع شیرها در تاسیسات از جمله اجزای کلیدی در سیستمهای آب و فاضلاب هستند که برای کنترل جریان آب و فاضلاب بهکار میروند. انواع شیرآلات صنعت آب و فاضلاب با توجه به نیازهای مختلف این صنعت طراحی شدهاند و هر یک از آنها عملکرد خاص خود را در مدیریت و توزیع آب دارند. در این مقاله، به معرفی و بررسی انواع شیرآلات صنعت آب و فاضلاب پرداخته میشود تا کاربرد و اهمیت هرکدام در سیستمهای تاسیساتی و صنعتی روشن شود.
انواع شیر آب در تاسیسات بهداشتی
انواع شیر آب در تاسیسات بهداشتی یکی از اجزای مهم در هر ساختمان و سیستمهای آبرسانی هستند که نقش اساسی در کنترل جریان آب و حفظ بهداشت و ایمنی ایفا میکنند. انتخاب صحیح انواع شیرها در تاسیسات میتواند تأثیر زیادی بر عملکرد سیستمهای آبرسانی، سهولت استفاده و در نهایت بهرهوری آنها داشته باشد. در تاسیسات بهداشتی، شیرآلات باید ویژگیهایی چون استحکام، دوام، سهولت در استفاده و قابلیت تنظیم دقیق جریان آب را داشته باشند. به همین دلیل، آشنایی با انواع شیر آب در تاسیسات بهداشتی و نحوه عملکرد هرکدام از آنها ضروری است.
یکی از انواع شیرها در تاسیسات که بهطور گسترده در سیستمهای آبرسانی استفاده میشود، شیر فشاری (Ball Valve) است. این نوع شیر برای قطع و وصل جریان آب در مسیرهای اصلی و خطوط لوله پر فشار بهکار میرود. عملکرد ساده و سریع این شیر باعث شده تا در تاسیسات بهداشتی که نیاز به کنترل سریع جریان دارند، محبوبیت زیادی پیدا کند. شیر فشاری معمولاً در لولهکشیهای اصلی و در مناطقی که دسترسی به آنها دشوار است، مورد استفاده قرار میگیرد.
شیر اهرمی (Lever Valve) نیز یکی دیگر از انواع شیرها در تاسیسات بهداشتی است که معمولاً در سرویسهای بهداشتی و حمامها کاربرد دارد. این شیر بهوسیله یک اهرم کنترل میشود که بهراحتی میتوان با فشار دادن آن جریان آب را تنظیم کرد. استفاده از این نوع شیرها برای محیطهایی که استفاده مکرر از آب ضروری است، بسیار مناسب است. علاوه بر این، نصب و نگهداری شیرهای اهرمی ساده است و برای مصرفکنندگان کاربرپسند میباشد.
در سیستمهای آبرسانی که نیاز به تنظیم دقیق جریان آب دارند، از شیر دیافراگمی (Diaphragm Valve) استفاده میشود. این نوع شیر بهویژه در مواردی که فشار آب باید بهطور مداوم و دقیق تنظیم شود، کاربرد دارد. انواع شیرها در تاسیسات بهداشتی که از این نوع شیر استفاده میکنند، معمولاً در مکانهایی که به دقت بالایی در کنترل جریان آب نیاز است، مانند سیستمهای آبیاری یا تجهیزات خاص، نصب میشوند.
یکی از رایجترین انواع شیر آب در تاسیسات بهداشتی، شیرهای دوش (Shower Valves) هستند که در حمامها برای کنترل دما و فشار آب بهکار میروند. این شیرها معمولاً بهگونهای طراحی شدهاند که بتوان دمای آب را به دقت تنظیم کرد تا از تغییرات ناگهانی دما جلوگیری شود. از طرفی، این شیرها بهطور ویژه در جلوگیری از مصرف بیرویه آب کمک میکنند، چرا که تنظیم دقیق فشار و دما موجب کاهش هدررفت آب میشود.
شیرهای خودکار (Automatic Faucets) نیز یکی دیگر از انواع شیرها در تاسیسات بهداشتی هستند که در مکانهای عمومی و بهداشتی بسیار پرکاربرد میباشند. این شیرها بهطور خودکار فعال شده و جریان آب را تنها در زمانی که دست زیر آن قرار گیرد، باز میکنند. استفاده از این نوع شیرها بهویژه در سرویسهای بهداشتی عمومی و بیمارستانها که به حفظ بهداشت اهمیت زیادی دارند، مورد توجه قرار میگیرد. با این روش، تماس مستقیم با شیرآلات کاهش یافته و خطر انتقال بیماریهای پوستی و عفونی به حداقل میرسد.
در نهایت، انتخاب انواع شیر آب در تاسیسات بهداشتی باید بر اساس نیازهای خاص هر مکان و عملکرد مورد نظر صورت گیرد. هر یک از این انواع شیرها با توجه به ویژگیهای خود میتوانند در بهبود کارایی و کیفیت سیستمهای آبرسانی بهکار روند و نقش مهمی در حفظ بهداشت و ایمنی داشته باشند.
[vc_row][vc_column][vc_column_text]
شیر قطع و وصل:
این شیرها برای قطع جریان در یک لوله و یا یک بخش از خط انتقال بکار می روند و معمولا پس از هر انشعاب پیش بینی میگردند.
شیرهای قطع وصل به دو شکل کشویی و پروانه ای هستند:
شیر کشویی:
باز و بسته شدن شیر کشویی با کمک میله و اهرمی به صورت دستی یا به کمک الکتروموتوری انجام می گیرد. با دوران اهرم، کشویی شیر بالا و پایین رفته و جریان آب را قطع و وصل می کند.
شیر پروانه ای:
گونه ای از شیرهای صنعتی است که در آن از یک دیسک دایره ای یا مستطیلی که امکان چرخش حول محور خود را دارد، جهت کنترل یا انسداد مسیر جریان سیال استفاده می شود.
شیرهای کنترل:
این شیرها در محل هایی استفاده می شوند که هدف کنترل و تنظیم جریان آب در لوله باشد. این کنترل و تنظیم ممکن است شامل دبی، فشار و یا سرعت جریان آب در لوله باشد.
این نوع از شیرها بافرمان گرفتن از کنترلر باز یا بسته می شوند و دخالت مستقیم انسان در آن وجود ندارد و نیروی موردنیاز برای باز و بسته کردن شیر به صورت الکتریکی، هیدرولیکی و یا پنوماتیکی است.
انواع شیرهای کنترل:
شیر یک طرفه:
این نوع از شیرها برای یک سو کردن جهت جریان آب یا فاضلاب به کار می روند، و ساختار این شیرها به گونه ای است که زمانی که آب خلاف جهت در نظر گرفته شده حرکت می کند باعث بسته شدن مسیر بشود.
معمولاً در ایستگاه های پمپاژ بعد از پمپ از این نوع از شیرها استفاده می شود تا از ضربه قوچ جلوگیری نماید.
شیر فشارشکن:
گاهی اوقات سیستم انتقال جریان در مسیرهایی قرار می گیرد که دارای شیب بسیار زیادی می باشد لذا در پست ترین قسمت از خط لوله مسیر موردنظر فشار بسیار زیادی به وجود می آید که اگر این فشار کنترل نشود باعث به وجود آمدن صدمات زیادی از قبیل ترکیدن لوله می شود.
شیر نگه دارنده فشار:
این شیرها در قسمت هایی به کار گرفته می شود که در اثر برداشت زیاد آب امکان کاهش فشار زیاد باشد لذا از این نوع شیرها برای تأمین فشار استفاده می شود.
شیر اطمینان:
این شیرها مانند شیر نگه دارنده فشار است با این تفاوت که هنگام بالا رفتن فشار در لوله و درصورتی که فشار از بیشترین حد مجاز عبور کند، شیر اصلی بسته می شود و آب به صورت پساب از سیستم خارج می گردد. این شیر برای خنثی کردن ضربه قوچ نیز کاربرد دارد.
محدوده فشار کارکرد شیراطمینان، معمولاً مرتبط با فشار قابل تحمل تجهیزات، لوله ها و دستگاه ها و یا محصولات تولیدی و همچنین مسائل مربوط با حفظ ایمنی افراد می باشد.
شیر کنترل دبی:
این شیرها در دو حالت مورداستفاده قرار می گیرد. حالت اول زمانی است که ما فقط یک دبی ثابت مدنظر داشته باشیم که در این حالت اگر دبی ورودی بیش ازحد مجاز باشد دریچه ی آن بسته شده تا دبی به حد معین خود برسد. در صورت کم شدن دبی از حد معین خود دریچه شروع به باز شدن می کند.
حالت دوم زمانی است که دبی های مختلفی مدنظر باشد که با تنظیم دریچه دبی موردنظر به دست می آید. کنترل این دریچه هم به صورت دستی و هم به صورت کنترل خودکار انجام می شود.
شیر کنترل سطح آب (شیر شناور):
این نوع شیرها معمولاً در مخازن نگه داری آب کاربرد دارد. بدین صورت که گاهی اوقات ایستگاه پمپاژ آب را به مخازن موجود در بالادست پمپاژ می کند و بعد از مدتی سطح آب بالاآمده و آب سرریز می شود. برای جلوگیری از این حالت از شیرهای کنترل سطح آب استفاده می شود.
شیرهایی که بر ترکیبات آب اثر میگذارند
شیر هواگیر:
ممکن است به علت مکش های کوتاه مدت در برخی از بخش های خط انتقال، هوا وارد لوله شود. این هوا به صورت حباب های ریزی در قسمت های مختلف لوله جمع می شود و نهایتاً به قسمت های بالاتر می رود و در یک نقطه جمع می روند. وجود فضاهای هوایی نام برده سبب مختل شدن جریان آب و ایجاد ضربه در بخش های گوناگون لوله می رود.
شیر شستشو:
ذرات ریز خاک و نیز ذرات ناشی از کنده شدن مواد ته نشین شده در درون لوله ها به علت وزن زیاد خود به نقاط گود شبکه رانده می رود و در آنجا جمع می شود. ازاین رو در این نقاط باید شیرهایی برای تخلیه مواد مذکور و شستشوی لوله کار گذاشته شود.
شیر سولو ولو:
این شیرها بعنوان سختی گیر مورد استفاده قرار می گیرند.
سوالات پرتکرار همراه با پاسخ
1. چه تفاوتی بین انواع شیرآلات صنعت آب و فاضلاب و انواع شیر آب در تاسیسات بهداشتی وجود دارد؟
انواع شیرآلات صنعت آب و فاضلاب عمدتاً برای کنترل جریان آب و فاضلاب در سیستمهای بزرگ و صنعتی طراحی شدهاند و معمولاً برای مدیریت فشار و جریان آب در خطوط انتقال و سیستمهای فاضلاب بهکار میروند. در مقابل، انواع شیر آب در تاسیسات بهداشتی بیشتر برای استفاده در سیستمهای خانگی و تجاری بهمنظور کنترل جریان آب در سرویسهای بهداشتی، آشپزخانهها و حمامها طراحی شدهاند. شیرآلات صنعت آب و فاضلاب معمولاً با ویژگیهای مقاوم در برابر فشار بالا و استفاده مداوم همراه هستند، در حالی که شیرهای بهداشتی بیشتر بر راحتی، تنظیم دقیق دما و فشار تأکید دارند.
2. آیا انواع شیرها در تاسیسات بهداشتی نیاز به نگهداری خاصی دارند؟
بله، انواع شیرها در تاسیسات بهداشتی نیاز به نگهداری دورهای دارند تا عملکرد بهینه خود را حفظ کنند. برای مثال، شیرآلات اهرمی و دیافراگمی باید بهطور منظم تمیز شوند و از نشتی و خرابی جلوگیری شود. همچنین شیرآلات خودکار که در مکانهای عمومی استفاده میشوند، باید بهطور منظم تنظیم شوند تا از عملکرد صحیح حسگرها و سیستمهای خودکار اطمینان حاصل شود. نگهداری منظم شیرهای دوش و تنظیمات دما نیز برای جلوگیری از خرابی یا تغییرات ناخواسته در جریان آب ضروری است.
3. چه عواملی باید در انتخاب انواع شیرها در تاسیسات برای پروژههای صنعتی در نظر گرفته شود؟
در انتخاب انواع شیرها در تاسیسات صنعتی، عواملی مانند نوع سیال، فشار سیستم، دمای کار، مقاومت در برابر خوردگی و دوام شیرآلات باید به دقت بررسی شوند. شیرآلات صنعت آب و فاضلاب باید قادر به تحمل فشارهای بالا و شرایط سخت باشند، بنابراین انتخاب جنس مناسب مانند فولاد ضدزنگ یا برنز میتواند تأثیر زیادی در عمر مفید و عملکرد آنها داشته باشد. همچنین، برای پروژههای صنعتی، انتخاب شیرهای دارای قابلیت تنظیم دقیق فشار و جریان نیز اهمیت ویژهای دارد.
4. چرا باید انواع شیر آب در تاسیسات بهداشتی از جنس مقاوم در برابر زنگزدگی باشند؟
شیرآلات بهداشتی که در تاسیسات بهکار میروند باید از جنسی مقاوم در برابر زنگزدگی و فرسایش باشند، زیرا این شیرها بهطور مداوم با آب تماس دارند و در معرض رطوبت و عوامل خورنده قرار دارند. استفاده از مواد مقاوم مانند برنج یا استیل ضدزنگ در ساخت انواع شیر آب در تاسیسات بهداشتی کمک میکند تا طول عمر شیرآلات افزایش یابد و از ایجاد لکههای زنگزدگی یا پوسیدگی جلوگیری شود. این ویژگی برای حفظ بهداشت و عملکرد صحیح شیرها ضروری است.
5. چه نوع شیرآلاتی برای نصب در سیستمهای آبرسانی عمومی و تاسیسات صنعتی مناسب است؟
برای نصب در سیستمهای آبرسانی عمومی و تاسیسات صنعتی، انتخاب انواع شیرآلاتی که دارای ظرفیتهای بالا برای مدیریت جریان و فشار هستند، ضروری است. شیرآلات صنعت آب و فاضلاب مانند شیرهای فشاری و شیرهای دیافراگمی معمولاً برای کنترل دقیق جریان در خطوط انتقال آب و فاضلاب استفاده میشوند. این شیرها باید توانایی تحمل فشارهای بالا و شرایط سخت را داشته باشند. همچنین، شیرهای اهرمی و اتوماتیک که در سیستمهای تاسیساتی برای راحتی و بهداشت بهکار میروند، باید از استحکام و دوام بالایی برخوردار باشند.
6. چگونه میتوان از انواع شیرها در تاسیسات بهداشتی برای کاهش مصرف آب استفاده کرد؟
برای کاهش مصرف آب در تاسیسات بهداشتی، انتخاب شیرهایی با ویژگیهای صرفهجویی در مصرف آب میتواند مؤثر باشد. شیرهای خودکار و شیرهای دارای سیستم تنظیم فشار و دما، مانند شیرهای دوش با تنظیم دما و فشار، میتوانند مصرف آب را کاهش دهند. همچنین، استفاده از شیرهایی با قابلیت توقف خودکار یا محدودیت جریان آب نیز کمک میکند تا مصرف آب به حداقل برسد و در عین حال، راحتی استفاده از شیرآلات حفظ شود.
7. آیا نصب انواع شیرآلات صنعت آب و فاضلاب به تخصص خاصی نیاز دارد؟
بله، نصب انواع شیرآلات صنعت آب و فاضلاب معمولاً به تخصص و مهارتهای خاصی نیاز دارد. این شیرآلات معمولاً در شرایط پیچیدهتری نسبت به شیرهای خانگی نصب میشوند و باید بهدقت از نظر ابعاد، فشار و جریان طراحی و نصب شوند. در بسیاری از موارد، نصب این شیرآلات نیاز به دانش فنی در زمینه سیستمهای آب و فاضلاب، فشارسنجی و همچنین رعایت استانداردهای صنعتی دارد تا عملکرد سیستم بهدرستی انجام گیرد و از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
منبع: کتاب شبکه توضیع آب شهری – دکترچمنی
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row layout=”container” content_placement=”middle”][vc_column][vc_cta h2=”جهت کسب اطلاعات بیشتر و ارسال سفارش” h4=”همین حالا تماس بگیرید:” txt_align=”center” shape=”round” style=”3d” color=”juicy-pink” add_button=”bottom” btn_title=”02186747″ btn_color=”green” btn_align=”center” btn_i_align=”right” btn_i_icon_fontawesome=”fas fa-phone-alt” btn_button_block=”true” btn_add_icon=”true” btn_link=”url:tel%3A02186747|title:02186747|target:%20_blank|”][/vc_cta][/vc_column][/vc_row]