سیستم لوله‌کشی آب ساختمان امری بسیار مهم در صنعت ساختمانی است. چراکه هیچ ساختمانی بدن دسترسی به آب اصولاً قابل کاربری به هیچ شکلی نیست. اما همان‌قدر که سیستم‌های ورودی آب مهم هستند، سیستم‌های خروجی آن‌هم اهمیت دارند. از همین رو هم هست که همیشه واژه‌های آب و فاضلاب را در تعریف سیستم لوله‌کشی ساختمان کنار هم می‌آورند. اما دردسر سیستم لوله‌کشی فاضلاب کمی بیشتر از لوله‌های آب‌رسان است. چراکه فاضلاب‌ها برخلاف آب که تمیز است، همیشه حاوی جرم، اسید و مواد خورنده هستند. از طرف دیگر لوله‌های فاضلاب حجم و ظرفیت قطری بیشتری دارند چراکه معمولاً حجم‌های زیاد آب وارد آن‌ها می‌شود. به‌واسطه این شرایط انتخاب لوله مناسب برای سیستم فاضلاب ساختمان‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد.
بیشتر بخوانید : شیرگازی و شیر قفلی
لوله‌های فاضلاب ساختمان باید بتوانند به‌صورت کاملاً ایزوله و بدون نشتی، مقاومت بسیار خوبی در برابر پوسیدگی و خوردگی در بر برخورد با مواد شیمیایی فاضلاب داشته باشند و به‌راحتی تحلیل نروند. البته در کنار خود لوله‌ها همیشه اتصالات آن‌هم اهمیت زیادی داشته است. چراکه بدون اتصالات اصولاً هیچ سیستم لوله‌کشی نمی‌تواند وجود داشته باشد.
برای سال‌های متمادی لوله‌های pvc یا همان لوله پلیکا بهترین لوله برای سیستم‌های آب‌رسانی، به‌خصوص تخلیه فاضلاب بود و در این زمینه رقیب نداشت. اما به‌تازگی رقیب قدرتمندی به بازار واردشده که خیلی‌ها معتقدند بهتر از لوله پلیکا است. لوله‌هایی به نام لوله پوش فیت. اما بسیاری هم بر این باورند که همچنان لوله‌های pvc بهترین هستند.
در این مقاله قصد داریم تا دو تا از بهترین انواع لوله‌های مناسب برای سیستم آب و فاضلاب ساختمان را به شما عزیزان معرفی کنیم و تفاوت لوله پوش فیت و لوله پلیکا را در کنار مزایا و معایب آن‌ها بررسی نماییم. با ما همراه باشید.
لوله پوش فیت چیست؟
لوله‌های پوش فیت یا پروپیلن در زمره لوله‌های فاضلاب به شمار می‌روند و ازجمله بهترین محصولات در این زمینه هستند. این لوله‌ها دو ویژگی بارز دارند. یکی اینکه ازنظر نصب به چسب و جوش و غیره احتیاج ندارند و به‌سادگی می‌توان به‌وسیله سوکت لوله‌ها را به هم متصل کرد. و دیگر ویژگی مهم اینکه این لوله‌ها دارند، بحث کیفیت است. لوله‌های پوش فیت به‌واسطه مواد اولیه مرغوبی که در ساختشان به‌کاررفته است بسیار باکیفیت هستند و در مقابل مواد شیمیایی، اسیدی و بازی مقاومت خوبی از خودشان نشان می‌دهند. علاوه بر آن استحکام فیزیکی آن‌ها هم بالا بوده و تحمل فشار بیرونی و درونی و البته ضربه‌پذیری خوبی دارند.
بیشتر بخوانید : لوله آهن گالوانیزه
نکته : مواد اولیه به‌کاررفته در لوله‌های پروپیلن ازنظر فرمولی هیچ فرقی با مواد اولیه لوله‌های pvc ندارد، اما مهم‌ترین تفاوت در ساخت آن‌ها بحث خلوص و حجم مواد به‌کاررفته در لوله است. تولیدکنندگان ادعا دارند که کیفیت بالای پوش فیت به خاطر استفاده بهتر از مواد اولیه نسبت به لوله پلیکا و روش ساخت باکیفیت‌تر است. این امر باعث می‌شود تا بتوان به‌گونه‌ای لوله پوش فیت و لوله پلیکا را برادر تنی هم به‌حساب آورد.
نصب و تعبیه لوله‌های پوش فیت به‌واسطه عدم نیاز به چسب و جوش بسیار آسان و سریع است. اصلاً نام تجاری آن، یعنی پوش فیت به همین دلیل رویش گذاشته‌شده است. یعنی با فشار دادن ساده سوکت ها می‌توانید لوله‌ها را به هم متصل کنید. این امر علاوه بر اینکه باعث می‌شود تا هزینه نصب و اجرا برای سازنده ارزان‌تر تمام شود، احتمال نشتی را به‌واسطه عدم استفاده از جوش و چسب عملاً به صفر می‌رساند.
بیشتر بخوانید : لوله و اتصالات و موارد استفاده از آن در ساختمان
لوله‌های پوش فیت را در اندازه و قطرهای مختلف تولید می‌کنند. به صورتی که در بازار می‌توانید از لوله با قطر 4 تا قطر 16 میلی‌متر پیدا کنید. شاخه‌های لوله پوش فیت هم معمولاً از 3 متر هستند تا 30 متر. این گستره بزرگ در انتخاب قطر و طول لوله باعث شده تا پوش فیت به لوله مناسبی برای استفاده در صنعت ساختمان تبدیل شود.
انواع لوله پوش فیت
دسته‌بندی لوله‌های پوش فیت ازنظر انواع به تفاوت در کیفیت ساخت آن‌ها یا ویژگی‌ها منحصربه‌فردش بستگی ندارد. بلکه وجود یا عدم وجود یکی ویژگی بسیار خاص و منحصربه‌فرد است که این دسته‌بندی را ممکن می‌کند. به‌صورت کلی لوله‌های پوش فیت را به دودسته تقسیم می‌کنند:
-
لوله پوش فیت معمولی
-
لوله پوش فیت بی‌صدا یا سایلنت
لوله‌های پوش فیت معمولی ازنظر کیفیت عمومی محصول هیچ تفاوتی با لوله‌های پوش فیت بی‌صدا ندارند. مهم‌ترین تفاوت این دودسته در عبور دادن، یا ندادن امواج صوتی است. این مسئله برای بسیاری از ساختمان‌سازها مهم است، درحالی‌که خیلی از سازندگان دیگر اصولاً به موضوع صدای لوله‌های فاضلاب اهمیت خاصی نمی‌دهند. اما به هر صورت لوله پوش فیت برای هر سلیقه‌ای محصول دارد.
بیشتر بخوانید : روش‌های جرم‌زدایی از انواع شیرآلات
لوله‌های پوش فیت بی‌صدا به‌واسطه لایه‌های عایق داخلی خود از عبور صدا از داخل به بیرون لوله جلوگیری می‌کنند. عایق‌های لوله می‌توانند بین 6 تا 17 دسیبل قدرت صدا را کاهش دهند.عایقی که این ویژگی را ممکن می‌کند لایه‌ای از عایق کامپاوند است که در داخل لوله پوش فیت به‌کاررفته است. اما لایه عایق صدا فقط یک کامپاوند نبوده و دولایه دیگر نیز در زیر آن قرارگرفته‌اند. از همین رو به لوله‌های پوش فیت بی‌صدا، لوله پوش فیت سه لایه هم می‌گویند.
مزایای لوله پوش فیت
مزیت‌های لوله پوش فیت عبارت‌اند از:
- تحمل حرارت تا دمای 90 درجه سانتی گراد
- انطباق‌پذیری با تمام لوله‌های فاضلابی قدیمی پلیمری یا آلیاژی
- مقاومت و استحکام خوب در طولانی‌مدت نسبت به لوله‌های پلی‌اتیلن
- مقاومت در برابر تغییر دما. به صورتی که در دماهای بالا افزایش طول این لوله حداکثر 0.11 میلی‌متر خواهد بود
- آب‌بندی مناسب و مطمئن
- وزن سبک
- یکدست بودن فضای داخلی لوله و عدم وجود شیار و زائده. که این امر احتمال گرفتگی در لوله را بسیار کاهش می‌دهد
- هزینه نگهداری کم به‌واسطه اتصالات سوکتی و بدون نیاز به چسب و جوش
- نصب آسان و سریع
معایب لوله پوش فیت
- قیمت این لوله‌ها در مقایسه با لوله پلیکا و پلی‌اتیلن تقریباً بیست تا سی درصد گران‌تر است، اما هزینه نگهداری از آن کمتر است.
- برخی از مهندسان معتقدند هزینه نصب و راه اندازه سیستم لوله‌کشی با پوش فیت تقریباً سه برابر هزینه لوله‌کشی با پلی‌اتیلن است.
- از بین رفتن تدریجی اورینگ های سیستم لوله‌کشی باگذشت زمان و آسیب‌پذیری آن‌ها در برابر مواد اسیدی.
- عدم اطمینان گسترده سازندگان به این لوله‌ها به‌واسطه جدید بودن.
- احتمال گرفتگی یا شکستن اورینگ ها.
لوله پلیکا
لوله پلیکا یا همان pcv درواقع رایج‌ترین نوع لوله‌های پلیمری و پلاستیکی در بازار و به‌صورت کلی صنعت ساختمان است. این لوله که یکی از قدیمی‌ها هم به شمار می‌رود همواره ازنظر سطح کیفیت بر باقی لوله‌های پلیمری برتری داشته و در مکان‌هایی که امکان وجود داشته بر استفاده از لوله‌های فلزی هم ترجیح دارد. به‌صورت کلی لوله‌های پلیکا محبوب ترن جنس لوله برای انواع لوله‌کشی هستند.
بیشتر بخوانید : شیرآلات شودر
جالب است بدانید که نام لوله پلیکا نام اصلی این لوله‌ها نیست، بلکه در اصطلاح به‌افتخار کسی که اولین بار فرمول آن را کشف کرد، به آن پلیکا می‌گویند. در حقیقت عبارت صحیح برای اشاره به این لوله‌ها همان لوله pvc است.
لوله پلیکا به دو صورت pvc و U-pvc در بازار وجود دارد. مهم‌ترین تفاوت این دو هم در این است که لوله‌های U-pvc درواقع آلیاژ نرم شده pvc هستند تا انعطاف‌پذیری آن کمی بیشتر شود.
برای بررسی و فهم تفاوت لوله پوش فیت و لوله پلیکا بهتر است در ادامه کمی هم در مورد ویژگی‌ها لوله پلیکا و موارد مصرف آن صحبت کنیم.
بیشتر بخوانید : شیر پیسوار و کاربرد آن
روش تولید لوله پلیکا
لوله پلیکا را به سه صورت تولید می‌کنند:
- روش استروژن
- روش پوشش دهی دورانی
- روش تزریق یا فشاری
که البته رایج‌ترین روش تولید آن مخصوصاً در ایران استفاده از روش استروژن است.
موارد مصرف لوله پلیکا
در صنعت ساخت‌وساز، اعم از سازه‌های ساختمانی یا تأسیسات شهری به‌صورت کلی در موارد زیر بیشتر از لوله پلیکا استفاده می‌شود:
-
انتقال آب و فاضلاب
در حقیقت بیشترین مصرف از لوله‌های پلیکا در تأسیسات آب‌رسانی و تخلیه فاضلاب ساختمانی است. استفاده از پلیکا در این سیستم‌ها علاوه بر اینکه خیال سازنده را از بابت کیفیت و دوام لوله‌ها راحت می‌کند، ازنظر اقتصادی هم به‌صرفه خواهد بود.
-
کابل برق و مخابرات
سیستم‌های تأسیسات برق و مخابرات همیشه به محفظه‌هایی احتیاج دارند تا از کابل‌ها مراقب کند. چراکه اغلب خطوط سیم‌کشی این تأسیسات از زیرزمین، یا داخل جداره‌های بسته می‌گذرند و این شرایط محیطی می‌تواند برای خطوط کابل‌های برق و مخابرات آسیب‌زا باشد و آن‌ها را در معرض خطر قرار دهد. به همین علت همیشه سعی می‌شود تا کابل‌ها را از داخل یک لوله یا محفظه‌ای این‌چنینی عبور دهند تا از کابل‌ها محافظت شود.
در این راستا لوله‌های پلیکا برای ایجاد چنین شبکه‌هایی نیز مناسب است. اما طبیعتاً لوله‌های پلیکای به‌کاررفته در سیستم تأسیسات برق و مخابرات، با لوله‌های پلیکای به‌کاررفته در سیستم آب‌رسانی متفاوت خواهد بود و به مقاومت و ضخامت زیادی نیاز ندارد. چراکه اصولاً بروز نشتی و سوراخ‌های کوچک در آن، برخلاف سیستم‌های آب‌رسانی اهمیت چندانی ندارد.
بیشتر بخوانید : خرید لوله و اتصالات ساختمانی
از طرفی فشار زیادی را هم تحمل نمی‌کنند که به ضخامت و استحکام بالایی احتیاج داشته باشند.
-
ناودانی و ونت
لوله‌های ونت، در حقیقت لوله‌هایی هستند که برای خارج کردن هوای اضافی در واحدهای ساختمانی به کار می‌روند. برای سیستم‌های ناودانی و ونت هم می‌توان از لوله‌های پلیکا استفاده کرد. و طبیعتاً لوله‌های پلیکای به‌کاررفته در چنین مواردی هم نیاز به استحکام و مقاومت زیادی ندارند.
بیشتر بخوانید : خرید شیرآلات
مزیت‌های لوله پلیکا
لوله pvc به‌واسطه گسترده کاربردهای زیادی که دارد طبیعتاً باید مزیت‌های زیادی داشته باشد. که البته واقعاً هم دارد. در زیر به مهم‌ترین مزیت‌های لوله پلیکا اشاره می‌کنیم:
-
مقاومت در برابر خوردگی
ازآنجایی‌که اغلب شبکه‌های لوله‌کشی در زیرخاک یا در جداره‌های ساختمان قرار دارند همیشه درخطر پوسیدگی و خوردگی قرار دارند و ازاین‌رو مقاومت لوله‌ها اهمیت دوچندان دارد. لوله‌های pvc به خاطر مقاومت و استحکام خوبی که در برابر پوسیدگی و خوردگی در اثر شرایط محیطی و البته فاضلاب‌های اسیدی و شیمیایی دارند، همیشه گزینه ایده آلی برای لوله‌های فاضلاب ساختمان بوده‌اند.
-
وزن سبک
دلیل اصلی ترجیح لوله‌های پلیکا بر لوله‌های فولادی و فلزی این بود که علاوه بر مقاومت بهتر در برابر اسیدها و مواد خورنده، وزن کمتری را روی دوش ساختمان می‌گذاشتند. این وزن سبک علاوه بر کاهش بار وزنی ساختمان باعث شده تا حمل‌ونقل و البته نصب لوله‌های پلیکا آسان و به‌صرفه باشد.
بیشتر بخوانید : خرید لوله پوش فیت
-
ایمنی
لوله‌های پلیکا به خاطر ساختار پلیمری در برابر حرارت و الکتریسیته نارسانا هستند و در صورت بروز هرگونه اتصالی در سیستم‌های کابل‌کشی برق آن را به بیرون سرایت نمی‌دهند. ازاین‌رو بسیار ایمن هستند. همچنین ضریب انتقال حرارت لوله پلیکا هم بسیار پایین بوده و تحمل تغییر دمای بسیار خوبی دارد.
-
قیمت ارزان
مهم‌ترین علت محبوبیت لوله‌های پلیکا در صنعت ساختمان‌سازی این است که در کنار تمام مزیت‌های کیفی، قیمت بسیار مناسبی هم نسبت به موارد مشابه دارند. همین قیمت یکی از مهم‌ترین تفاوت لوله پوش فیت و لوله پلیکا را مشخص می‌کند. چراکه لوله pvc نسب به پروپیلن و پلی‌اتیلن ارزان‌تر است.
بیشتر بخوانید : خرید لوله آهنی
معایب لوله پلیکا
با تمام مزیت‌های خوبی که لوله پلیکا دارد خالی از عیب و ایراد هم نیست. اما معایب پلیکا نسبت به مزیت‌هایش اصولاً به‌قدری نیست که کسی نخواهد از آن استفاده کند. مهم‌ترین ایرادات لوله پلیکا عبارت‌اند از:
-
شکنندگی
این شاید بزرگ‌ترین عیب لوله پلیکا باشد. لوله‌های pvc تحمل ضربه زیادی ندارند و احتمال شکستن آن‌ها در اثر ضربه زیاد است. ازاین‌رو اگر از این لوله‌ها در محل‌هایی استفاده شود که فشار محیطی بالا است طول عمر آن‌ها پایین می‌آید.
-
عدم انعطاف
کم بودن قابلیت انعطاف‌پذیری لوله پلیکا دومین ایراد بزرگ آن است که همان ایراد شکنندگی را هم سبب می‌شود. البته برای جبران این مشکل از آلیاژ ترکیبی U-pvc استفاده می‌کنند تا انعطاف‌پذیری لوله پلیکا کمی بیشتر شود. ولی این آلیاژ خطر اشتعال‌پذیری لوله را بالا می‌برد.
بیشتر بخوانید : خرید لوله پلیکا
سخن آخر
با مزیت‌ها، معایب و ویژگی‌های لوله پلیکا و پوش فیت آشنا شدیم. به‌صورت کلی مهم‌ترین تفاوت لوله پوش فیت و لوله پلیکا در این است که لوله‌های پوش فیت جدیدتر و باکیفیت‌تر هستند و اتصالاتشان آسان‌تر است. ازاین‌رو نصب ساده‌تری هم دارند. اما ازنظر قیمت هرگز به‌اندازه لوله‌های پلیکا به‌صرفه نخواهند بود. چه در منظر قیمت خرید لوله پوش فیت، چه ازنظر هزینه نصب. لوله‌های پلیکا علاوه بر قیمت مناسب، کیفیت بسیار مطلوبی را هم در اختیار سازندگان قرار می‌دهند. همین امر موجب شده تا هنوز هم لوله پلیکا محبوب‌ترین نوع لوله به‌کاررفته در لوله‌کشی‌های مختلف باشد.
