برای لوله‌کشی آب ساختمان فقط به لوله و اتصالات آن احتیاج ندارید. تصور کنید سیستم‌های لوله‌کشی فقط لوله‌هایی بودند که به آب شهری متصل هستند. مثل این بود که آب شهری را داخل واحد بازکرده باشند. واحد را آب می‌برد و در عرض دو ساعت کل ساختمان تخریب می‌شد. این اتفاق برای لوله‌های گازی می‌تواند ظرف 30 ثانیه اتفاق بیفتد.
با این اوصاف سیستم‌های لوله‌کشی به یک وسیله کوچک، اما بسیار مهم دیگر هم احتیاج دارند. شیر کنترل. شما باید بتوانید جریان ورود آب و گاز و برق را کنترل کنید. شیر برای تأسیسات آب و گاز، مانند کلد پریز برای تأسیسات برق است. تا بتوانید به‌اندازه نیاز با باز کردن لوله‌ها، از انرژی استفاده کنید.
بیشتر بخوانید : لوله آهنی گالوانیزه
در این میان اهمیت شیر گازی خیلی زیاد است. چراکه انرژی گاز اصولاً بسیار خطرناک است و نشتی شیر آن، یا هرگونه اختلال دیگری هم خطر انفجار دارد، هم خطر گازگرفتگی. در سیستم‌های لوله‌کشی گاز از لوله‌های شهری گرفته تا ورودی ساختمان ورودی واحد و غیره، چندین شیر گاز تعبیه می‌شود. تا امکان کنترل نقطه‌به‌نقطه آن فراهم باشد.
در این مقاله قصد داریم تا بیشتر در مورد شیر گاز و شیر قفلی به‌عنوان دوتا از مهم‌ترین شیرهای کنترلی گازی در صنعت ساختمان‌سازی و تأسیسات صحبت کنیم و اطلاعات مفیدی از این محصولات در اختیار شما قرار دهیم. با ما همراه باشید.
شیرگازی چیست؟
وقتی صحبت از شیر گازی می‌شود، برای خیلی‌ها سؤال پیش می‌آید که منظور کدام شیر گازی است؟ بال ولو، شیر دسته گازی یا شیر توپی؟ واقعیت این است که تمام این شیرها درواقع اسامی مختلفی از یک شیر گاز هستند. شیر گازی، بال ولو شیر توپی در حقیقت همه یکی هستند. که در این مقاله به‌صورت کلی آن را شیر گازی معرفی می‌کنیم.
بیشتر بخوانید : لوله و اتصالات و موارد استفاده از آن در ساختمان
شیر گازی در حقیقت نوعی از شیرهای ربع گرد است. این شیر به‌خودی‌خود نوعی اتصال هم هست. یعنی مانند اتصالات از دو بخش سَری و میانی تشکیل‌شده است که لوله‌های ورودی و خروجی گاز را به هم متصل می‌کند. در بخش میانی شیر گازی یک توپی توخالی وجود دارد که از یک راستا سوراخ است و از یک راستا کاملاً پر. زمانی که این توپی از طرف خالی خود در مسیر لوله قرار بگیرد مسیر گاز باز می‌شود و زمانی که وجه دایره‌ای توپر آن در مسیر لوله قرار بگیرد جریان گاز بسته‌شده و متوقف می‌شود. یعنی در حالت بسته عملاً به یک سرپوش تبدیل می‌شود.
اختلاف حالت کاملاً باز و کاملاً بسته شیر گازی 90 درجه است. به این صورت که وقتی دستگیره شیر گازی را نود درجه می‌چرخانید وجه توخابلیتوپی فلزی داخل شیر رو به روی لوله قرار می‌گیرد و گاز را باز می‌کند، و هنگامی‌که دستگیره را به سمت مخالف نود درجه بچرخانید قسمت توپر توپی ساچمه مانند مغری در مسیر لوله قرارگرفته و جریان گاز متوقف می‌شود. به این حالت، حالت کاملاً بسته می‌گویند.
بیشتر بخوانید : روش‌های جرم‌زدایی از انواع شیرآلات
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های شیر گازی که در وهله اول ممکن است چندان به نظرتان مهم نرسد، این است که می‌توان به‌صورت چشمی باز یا بسته بودن آن را متوجه شد. این امر ازاین‌رو بسیار مهم است، چراکه همان‌طور که از ابتدای مقاله اشاره کردیم گاز اصلاً شوخی‌بردار نیست. اطمینان از باز بودن یا بسته بودن کامل گاز اهمیت بسیار زیادی از منظر ایمنی دارد. شیرهای گازی را می‌توانید ببینید که در چه در جه ای قرارگرفته‌اند. نود درجه باز یا بسته. و این امکان باعث می‌شود تا بتوانید با خیال راحت از باز یا بسته بودن شیر اطمینان داشته باشید.
بیشتر بخوانید : شیر پیسوار و کاربرد آن
شیرتوپی
همان‌طور که گفتیم شیر توپی درواقع همان شیر گازی است، تنها نام متفاوتی از آن است. اما چرا به شیر گازی شیر توپی هم می‌گویند؟ واقعیت این است که شیر توپی تنها مختص کنترل سیالات گازی نیست، بلکه در لوله‌کشی آب هم زیاد استفاده می‌شود. همان‌طور که از نامش پیداست، شیر توپی را به خاطر شکل مغزی داخلش که گرد و توپی است، به این اسم می‌خوانند. سیستم مغزی توپی توخالی که با چرخشی در زاویه نود درجه می‌تواند جریان سیالات را کاملاً باز یا کاملاً بسته کند، می‌تواند برای سیستم‌های آب‌رسانی هم به‌اندازه سیستم‌های گازرسانی مفید باشد.
بیشتر بخوانید : خرید لوله و اتصالات ساختمانی
ازاین‌رو شیرهای توپی که رایج‌ترین شکل طراحی شیر کنترلی برای انواع سیالات هستند، وقتی برای کنترل جریان گاز استفاده می‌شوند، به آن شیر گازی می‌گویند. اگر تاکنون برای شما روشن نشده که شیر گازی دقیقاً کدام شیرها هستند، بهتر است بدانید که هرروز آن را در منزل، محل کار و در ورودی ساختمان‌ها می‌بینید. شیر گازی یا به عبارت مصطلح‌تر شیر دسته گازی، یک شیر توپی است که یک دستگیره بلند و اغلب به رنگ قرمز دارد که مانند اهرم با استفاده از آن می‌توانید گاز را باز و بسته کنید.
انواع شیر گازی
برای کنترل جریان گاز سیستم‌های گازرسانی، شیرهای دیگری مانند مدل شیر کشویی، پروانه‌ای و غیره هم وجود دارند. اما رایج‌ترین شکل شیرآلات مورداستفاده در سیستم‌های گازرسانی مخصوصاً در ساختمان‌های اداری، تجاری و مسکونی، شیر گازی یا همان شیر توپی معمولی است. درست مانند تمام شیرهای دیگر، شیر گازی هم‌بسته به موادی که از آن ساخته می‌شود و کاربردهای ویژه‌اش انواع مختلفی دارد که می‌توانید بسته به نیاز خود آن را تهیه کنید. یکی از بهترین برندهای موجود در بازار که درزمینهٔ تولید و توزیع شیر گازی هم فعالیت می‌کند، برند امین شیر است که سالهاست جزو رتبه‌های برتر تولید شیرآلات جای دارد. برای خرید شیر گازی توصیه می‌کنیم از محصولات برند امین شیر استفاده کنید.
در ادامه به معرفی و بررسی انواع شیر گازی می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
شیرگازی برنجی
این نوع شیر گازی را به خاطر متر یال و جنسی که از آن ساخته‌شده، شیر گازی برنجی می‌گویند. شیرهای گازی برنجی بیشتر در فشار کاری بین 10 تا 100 بار تولید می‌شوند و در اندازه یا سایزهای 4 تا 4.1 در بازار وجود دارند. اگر توجه کنید متوجه می‌شوید که گستره فشار کاری این نوع از شیرهای گازی بالاست، درحالی‌که ازنظر اندازه و سایز تنوع کمی دارند. این امر به‌خودی‌خود نشان می‌دهد که شیر گازی برنجی تا چه حد زیادی کاربرد دارد. از شیر گازی برنجی در سیستم‌های گرمایشی، تهویه مطبوع، لوله‌های نفت، شبکه‌های گازوئیل و بنزین، و به‌صورت کلی برای کنترل جریان مایعات غیر خورنده استفاده می‌شود. متریال برنج مخصوصاً در تأسیسات گازی، متریالی ایده آل برای تولید شیرهای گازی است.
بیشتر بخوانید : خرید لوله پوش فیت
شیر گازی برنجی در بازار تحت برندهای داخلی و خارجی مختلفی تولید و عرضه می‌شود. قیمت شیر گازی برنجی هم طبیعتاً بسته به کیفیت و برند تولیدکننده آن متفاوت خواهد بود. اما در بین محصولات موجود در بازار، شیر گازی برند شیرآلات امین شیر یکی از بهترین و باکیفیت‌ترین محصولاتی است که می‌توانید به آن دسترسی داشته باشید. محصولات امین شیر علاوه بر کیفیت قابل‌رقابت با نمونه‌های خارجی، ازنظر قیمت هم می‌توانند توجه شمارا به خودش جلب کنید.
شیرگازی کربن استیل و استنلس استیل
شیرهای گازی کربن استیل و استنلس استیل برخلاف شیرهای گازی برنجی بیشتر مصارف و کاربرد صنعتی دارند و همان‌طور که از نامشان پیدا است تفاوت اصلی آن‌ها با سایر شیرهای گازی در مواد و متر یال تشکیل‌دهنده آن‌هاست.
شیر گازی کربن استیل سه مدل شاخص دارد که عبارت‌اند از:
- شیر توپی کربن استیل فلنجدار
- شیر توپی رزوه ای کربن استیل
- شیر توپی جوشی کربن استیل
از شیر گازی استنلس استیل به خاطر مقاومت بالای متریالی که دارند اغلب در سیستم‌هایی استفاده می‌کنند که خورندگی سیال تحت انتقال بالا باشد. این نوع از شیرهای گازی هم مانند نمونه‌های کربن استیل گستره تحمل دمایی زیادی دارند. این شیر که در بازار به دو صورت 304 و 316 وجود دارد، می‌تواند به سه مدل شاخص جوشی، فلنجدار و رزوه ای باشد.
بیشتر بخوانید : خرید لوله پلیکا
شیرگازی UPVC
همان‌طور که از نامش مشخص است، شیر گازی upvc از متر یال مشتقات پلاستیک فشرده ساخته است. عملاً در میان اغلب شیرهای گازی که بیشتر از جنس فلز ساخته می‌شوند، شیر گازی upvc تنها شیر گازی است که از جنس پلاستیک تولید می‌شود. انتخاب upvc به‌عنوان متر یال اصلی این شیر ویژگی‌های مهمی به آن بخشیده که برای کاربرد در مواردی که فلز چندان جوابگو نیست، مفید خواهد بود.
شیر گازی upvc برخلاف انواع فلزی آن به‌سادگی با دست‌باز و بسته، و البته آب‌بندی می‌شود. گسترده سایز و اندازه این شیر گازی بین 20 تا 110 میلی‌متر است. که این عدد نشان می‌دهد گستره استفاده از آن‌هم بسیار وسیع است. به‌واسطه مقاومت بالاتر پلاستیک در برابر اسید، شیر گازی upvc بسیار مناسب برای استفاده در محیط‌های اسیدی و قلیایی خواهد بود. همچنین در شرایطی که سیالات مورد انتقال حاوی ذراتی باشند که قابلیت رسوب دارند، استفاده از شیر گازی upvc توصیه می‌شود.
گرچه محصولات برندهایی مانند CH اسپانیا و پیماتش ترکیه در بازار وجود دارند، اما برند داخلی امین شیر نیز یکی از بهترین تولیدکنندگان شیر گازی upvc است که می‌تواند باقدرت ازنظر قیمت و کیفیت با سیار برندها رقابت کند.
اتصال شیرگازی
بر اساس سیستمی که در آن استفاده می‌شوند، نظر طراح و شرایط کاری، شیرهای گازی می‌توانند اتصالات مختلفی داشته باشند. علاوه بر این هرکدام از انواع شیرهای گازی بسته به جنس و متریالی که از آن ساخته‌شده‌اند می‌توانند اتصالات متفاوتی داشته باشند.
بیشتر بخوانید : خرید شیرآلات
شیر گازی برنجی اغلب با اتصالات رزوه ای به‌صورت روپیچ، توپیچ یا ترکیب هردوجود دارد. گرچه به‌ندرت از نوع فلنجی آن‌هم استفاده می‌شود. شیرهای گازی کربن و استنلس استیل هم بیشتر در نوع اتصالات رزوه ای و فلنجی استفاده می‌شوند.
مزایا و معایب شیرگازی
دوام و استحکام بالای شیرهای گازی که به خاطر اطمینان از ایمنی آن‌ها یک امر ضروری در تولید آن‌هاست، باعث شده تا شیرهای گازی جزو آن دسته محصولاتی قرار بگیرند که به‌قول‌معروف مرگ ندارند. شما می‌توانید دستگیره شیر خانه خود را به‌عنوان میراث برای نوادگان خود باقی بگذارید. شیرهای گازی مزیت‌های زیادی دارند که به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
یکی از مهم‌ترین مزیت‌های آن قیمت پایین‌ترش نسبت به سایر شیرها است. علاوه بر آن می‌توان به مواردی همچون بهره‌وری بالا، طول عمر بالا و آب‌بندی بالا هم اشاره کرد. شیرهای گازی مقاومت خوبی در برابر ذرات موجود در سیالات مورد انتقال دارند و عملکردشان‌هم به‌واسطه توپی ربع دایره‌ای داخلی‌شان بسیار سریع است. همچنین قطعات شیر گازی یکپارچه هستند و نیاز به روانکاوی ندارند. وزن کم، نصب آسان و بهره برداری ساده نیز از دیگر ویژگی‌های مطلوب این شیرها هستند.
علاوه بر باز و بسته کردن می‌توانید از شیرهای گازی چندراهی برای تغییر جهت جریان گاز هم استفاده کنید.
اما در کنار تمام مزیت‌ها ویژگی‌های مطلوبی که شیرهای گازی دارند، مشکلات و معایبی هم دارند. مهم‌ترین ایراد شیر گازی مربوط به زمانی است که از متر یال یا نوع اشتباهی این شیر برای انتقال سیالات حاوی ذرات استفاده شود. در این وضعیت ذرات کم‌کم وارد بخش دریچه توپی شیر می‌شوند و گیر می‌کنند. اتفاقی که در طولانی‌مدت باعث سایش توپی و شل شدن آن می‌شود. ساییده و هرز شدن مغزی توپی به‌واسطه ناتوانی در بستن کامل جریان گاز می‌تواند خطرات بسیار جدی به همراه داشته باشد.
علاوه بر این مشکل باید به یاد داشته باشید که شیر گازی معمولی یا توپی برای کنترل جریان گاز طراحی نشده است.بلکه بیشتر برای کنترل صددرصدی، یعنی باز یا بسته کردن کامل گاز است. اگر به‌جز برای باز یا بسته کردن کامل از این شیر استفاده شود تغییر فشار سیالات گازی می‌تواند موجب ساییدگی یا جابه‌جایی مغزی توپی داخل شیر شود.
شیر قفلی گاز
شیر قفلی گاز در حقیقت یکی دیگر از انواع شیرهای گازی به شمار می‌رود. مهم‌ترین تفاوت شیر گازی و شیر قفلی در این است که می‌توانید شیر قفلی را واقعاً قفل کنید. چراکه در بخش بدنه و روی دستگیره شیر حفره‌ای به‌اندازه مناسب طراحی‌شده که می‌توانید در دو حالت باز یا بسته کامل حفره دستگیره را با حفره بدنه تراز کنید و یک قفل را از بین آن‌ها رد نمایید.
شیرهای قفلی را هم مانند شیرهای گازی از مواد و متر یال مختلفی می‌سازند. قابلیت قفل شوندگی این شیرها باعث شده تا بتوان برای قطع یا وصل کردن کامل گاز ورودی سازه از آن استفاده کرد. البته از شیرهای قفلی بیشتر در صنایع استفاده می‌شود.
شیر گازی قفلی در بازار ایران نشان استاندارد دارد. بیشترین مورداستفاده از شیر قفلی در ورودی ساختمان‌های اداری و مسکونی، برای این است که مأمور گاز بتواند در صورت عدم پرداخت آبونمان به‌سادگی شیر ورودی را قفل کرده و گاز ساختمان را قطع کند.
شیر گازی قفلی نیز مانند شیرهای گازی معمولی برای کنترل نسبی فشار گاز مناسب نیست، و از آن باید تنها برای باز یا بسته نگه‌داشتن کامل جریان گاز استفاده کرد. این شیرها اغلب از جنس برنج ساخته می‌شوند و برای انتقال سیالات آبی و نفتی در فشار های پایین مناسب‌اند.
شیر گازی و شیر قفلی در برندهای مختلفی در بازار وجود دارند اما برای خرید شیر قفلی بهتر است سراغ برند قابل‌اطمینانی بروید. چون شیر گاز، مخصوصاً شیر قفلی ورودی اصلاً مسئله شوخی‌برداری نیست. برند امین شیر یکی از بهترین تولیدکنندگان انواع شیرآلات گازی است که می‌توانید بهترین کیفیت و بهترین قیمت شیر قفلی را از آن بخواهید.
مزیت‌های شیر قفلی عبارت‌اند از:
- قیمت نسبتاً ارزان
- سرعت عملکرد بالا
- وزن سبک
- نصب آسان
- یکپارچگی قطعات داخلی
- بدون نیاز به روانکاوی
