لوله و اتصالات در صنعت ساختمان بسیار مهم و حیاتی هستند. لوله‌ها شاهرگ‌های حیاتی تمام ساختمان‌ها به شمار می‌روند که وظیفه انتقال آب، گاز و حتی شبکه برق‌رسانی را بر عهده‌دارند. اهمیت وجود لوله در ساختمان‌های امروز به‌قدری بالاست که اصولاً نمی‌توان بدون استفاده از لوله ساختمانی را ساخت.
ازاین‌رو در این مقاله قصد داریم تا به‌صورت خلاصه در مورد لوله و اتصالات و موارد استفاده از آن در ساختمان صحبت کنیم تا آشنایی کلی با این مبحث داشته باشید.
لوله‌های مورد در استفاده در یک سازه ساختمانی انواع بسیار مختلفی دارند که از بین آنها می‌توان به لوله‌های فلزی و پلاستیکی اشاره کرد. طبیعتاً با توجه به جنس متفاوت هرکدام از این لوله‌ها اتصالات آنها نیز تفاوت خواهد داشت.
در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی از لوله‌های ساختمانی و اتصالات آنها به دست بیاورید.
بیشتر بخوانید : روش های جرم گیری از انواع شیرآلات
انواع لوله‌های ساختمانی
دسته‌بندی لوله‌های ساختمانی ازنظر نوع، به جنس و کارکرد آن بستگی دارد. کاربردهای مختلف لوله باعث شده تا هرکدام از جنس‌های مختلف لوله بتوانند زیرمجموعه‌های خودشان را داشته باشند. انواع لوله‌های ساختمانی عبارت‌اند از:
- لوله‌های چدنی : انتقال آب و فاضلاب با فشار کم
- لوله‌های مسی : آب و فاضلاب، سوخت‌رسانی، دستگاه‌های تهویه
- لوله‌های آلومینیومی : سوخت‌رسانی
- لوله‌های سربی : فاضلاب، هواکشی
- لوله‌های سفالی : مجاری زیرزمینی فاضلاب
- لوله‌های سیمانی : مجاری آب و فاضلاب
- لوله‌های پلاستیکی : آب، فاضلاب، مواد شیمیایی، تأسیسات برق
- لوله‌های فولادی : تأسیسات حرارتی، انتقال گاز، آب و فاضلاب
لوله‌های فولادی
لوله‌های فولادی ازجمله لوله‌هایی هستند که کاربردهای زیادی در صنعت ساختمان دارند. انواع لوله‌های فولادی عبارت‌اند از:
لوله سیاه
لوله‌های فولادی سیاه درواقع ساده‌ترین نوع لوله فولادی هستند که اغلب در مقطع دایره‌ای هستند و هیچ پوشش محافظتی ندارند. لوله‌های سیاه را به دودسته درزدار و بدون درز تقسیم می‌کنند.
بیشتر بخوانید : شیرآلات شودر
نوع درزدار لوله‌های فولادی سیاه برای انتقال مایعات، ساخت مصنوعات و سازه‌های فلزی و تولید پروفیل کاربرد دارند. درحالی‌که نوع بدون درز آن با کاربردهای تقریباً مشابه، ازنظر نوع ساخت تفاوت دارد. به این صورت که درروند تولید آن از روش‌های مختلف جوش فلزات استفاده نمی‌شود. همچنین ازنظر ماده اولیه هم تفاوت‌هایی با نوع درزدار لوله سیاه دارند. بخش عمده نیازهای کشور درزمینهٔ تولید این لوله از داخل کشور تأمین می‌شود.
بیشتر بخوانبد : شیر پیسوار و کاربرد آن
ازجمله مهم‌ترین کاربردهای لوله‌های فولادی سیاه استفاده برای گازرسانی شوفاژها، و در صورت گالوانیزه شدن استفاده برای سیستم لوله‌کشی آبرسانی است. نوع گالوانیزه لوله‌های سیاه را اغلب با ورق‌های نورد گرم باضخامت 2 میلی‌متر به بالا تولید می‌کنند که این امر باعث می‌شود مقاومت و تحمل فشار بالایی داشته باشند.
لوله گالوانيزه
گالوانیزه در حقیقت فرآیند روکش کردن ورق‌های فلزی است. ورق‌های فلزی گالوانیزه در حقیقت پلیت هایی هستند که در فرآیند تولیدشان به‌صورت سرد یا گرم گالوانیزه، یا به عبارت ساده‌تر روکش مخصوص شده‌اند.
ازاین‌رولوله‌های ساختمانی گالوانیزه درواقع همان لوله‌های فولادی سیاه درزدار هستند که بعد از تولید شدن گالوانیزه می‌شوند. هدف ازاین روکش کردن محافظت از لوله در برابر شرایط محیطی و پوسیدگی و خوردگی ناشی از آن است. همچنین این روکش جدارهای داخلی و خارجی لوله را در برابر رطوبت و مواد شیمیایی محافظت می‌کند.
بیشتر بخوانید : خرید لوله پلیکا
بیشتر لوله‌های ساختمانی گالوانیزه به‌صورت شاخه‌های شش متری در بازار وجود دارند و به‌جای جوش، از اتصالات دنده‌ای برای آنها استفاده می‌شود. این لوله‌ها در بازار بانام لوله‌های سفید هم شناخته می‌شوند و می‌توانند از به‌جای فولاد از جنس آهن هم باشند. اما جنس فولادی آن کیفیت و مقاومت بهتری دارد.
از این نوع لوله‌های فلزی برای انتقال آب گرم و سرد بهداشتی استفاده می‌شود.
انواع لوله‌های گالوانیزه
لوله‌هاي گالوانيزه به‌صورت کلی به دودسته تقسيم می‌شوند:
-
لوله‌های فولادی گالوانیزه
-
لوله‌های آهنی گالوانیزه
گرچه از لوله‌های فولادی گالوانیزه برای سیستم‌های انتقال آب و فاضلاب بهره می‌برند، اما بیشتر مورداستفاده از آن در سیستم‌های تهویه مطبوع است. جنس این لوله‌ها از فولاد نرم تشکیل‌شده و در برابر رطوبت و اسیدهای مختلف مقاوم است. البته مقاومت این لوله در برابر اسیدها از مقاومت لوله‌های گالوانیزه آهنی پایین‌تر است.
بیشتر بخوانبد : خرید لوله و اتصالات ساختمانی
قیمت لوله‌های فولادی
قیمت لوله‌های فولادی با توجه به قیمت ماده اولیه آن، یعنی فولاد تعیین می‌شود. ازآنجایی‌که قیمت فلزات، ازجمله فولاد همیشه و به‌خصوص اکنون نوسانات زیادی داشته است، برای دریافت قیمت آن، باید از قیمت روز لوله فولادی آگاهی داشته باشید.
بیشتر بخوانید : خرید لوله پوش فیت
شما می‌توانید برای دریافت قیمت روز و خرید لوله فولادی با کارشناسان شرکت کشیشی مشورت نمایید و از آخرین محصولات این شرکت در کنار آخرین قیمت‌ها اطلاعات کسب کنید. بازرگانی کشیشی با حدود نیم‌قرن سابقه از حضور در صنعت تأسیسات مکانیکی، یکی از معتبرترین شرکت‌های حاضر درزمینهٔ تولید و توزیع انواع تجهیزات تأسیساتی، ازجمله انواع لوله است.
لوله پلاستیکی
اگر استفاده از لوله‌های پلاستیکی برای تأسیسات برقی و سیم‌کشی ساختمانی صرف‌نظر کنیم، مهم‌ترین و بیشترین کاربرد لوله‌های پلاستیکی در صنعت ساختمان‌سازی برای سیستم‌های آبرسانی و انتقال آب سرد و گرم است. آستانه مقاومت لوله‌های پلاستیکی بالا بوده و اتصالات آسانی دارند. همچنین در برابر رطوبت از مقاومت خوبی برخوردارند و می‌توانند در انواع مختلف تولید شوند. همین ویژگی‌ها باعث شده تا لوله‌های پلاستیکی کاربرد و محبوبیت زیادی در صنایع مختلف، ازجمله صنعت ساختمانی پیدا کنند. انواع لوله‌های پلاستیکی مورد مصرف صنعت ساختمان عبارت‌اند از:
لوله پلاستیکی pvc یا لوله پلیکا
واژه پلیکا درواقع چیزی مثل تاید است. همان‌طور که تاید نام تجاری بسیار معروفی از یک کارخانه تولید مواد شوینده است، و به‌قدری رایج شده که مردم اسم محصول را با اسم برندش می‌شناسند، پلیکا هم درواقع یک نام تجاری است که تولیدکنندگان برتر لوله‌های pvc روی آن گذاشته‌اند. شما این لوله‌ها را اغلب بارنگ طوسی دیده و می‌شناسید.
بیشتر بخوانید : خرید شیرآلات
لوله‌های پلیکا یا همان pvc مقاومت بسیار خوبی دارند و به این زودی‌ها خراب نمی‌شوند. همین موضوع هم هست که باعث محبوبیت این لوله‌ها در صنعت ساختمانی شده است. مخصوصاً در بخش تأسیسات آب و فاضلاب ساختمان.
ازجمله مزیت‌های بسیار مهم لوله‌های pvc می‌توان به اتصال آسان لوله و قطعات، عدم نیاز به رنگ‌آمیزی در موارد روکار، وزن سبک و امکان نصب آسان در محل‌هایی که دسترسی به آنها دشوار است و همچنین مقاومت بالا در برابر پوسیدگی و خوردگی ناشی از برخورد با رطوبت و مواد شیمیایی اشاره کرد.
از بیشترین کاربردهای لوله pvc یا همان لوله پلیکا در صنایع مختلف نیز می‌توان به کاربرد در اتصالات سیستم‌های فاضلاب، صنعت و شهرسازی، سیستم‌های آبرسانی و برق‌رسانی شهری، خطوط مخابراتی و سیستم‌های تهویه مطبوع ساختمانی اشاره کرد.
اما در کنار مزیت‌های فراوان، لوله‌های پلیکا بدون عیب هم نیستند. ازجمله ایرادات لوله‌های pvc می‌توان به مواردی همچون شکنندگی در مقابل سرمای شدید، کاهش مقاومت در برابر گرمای شدید، و مقاومت پایین در برابر آسیب‌های فیزیکی بیرونی اشاره کرد.
لوله پلاستیکی PE یا لوله پلی‌اتیلن
لوله‌های PE یا همان لوله‌های پلی‌اتیلن یکی دیگر از انواع رایج لوله‌های پلاستیکی هستند که خودشان انواع مختلفی دارند. انواع این لوله به خاطر ویژگی‌ها و مزیت‌های مختلفی که دارند تقسیم‌بندی می‌شوند.
نوع اول لوله‌های پلی‌اتیلن چگالی پایینی دارند و انعطاف‌پذیری آنها بالاست، ولی مقاومت کمی در برابر حرارت از خودشان نشان می‌دهند. از آن‌طرف نوع دوم این لوله‌ها مقاومت حرارتی بیشتری دارند، اما چگالی و انعطاف‌پذیری‌شان کمتر است. و نوع سوم که بهترین نوع لوله پلی‌اتیلن محسوب می‌شود، علاوه بر چگالی و وزن بیشتر نسبت به دو نوع قبلی مقاومت و انبساط پذیری بیشتری هم دارد.
یکی دیگر از مهم‌ترین مزیت‌های لوله‌های PE قیمت مناسب آن‌هاست که در کنار سبک بودن وزنشان باعث کاربرد زیاد آنها در صنعت ساختمان شده است. از این لوله‌ها در کنار استفاده برای سیستم‌های آبرسانی، در ساختن لوله خرطومی برق‌کاری هم استفاده می‌شود.
لوله پلاستیکی PPیا لوله پلی پروپیلن
مهم‌ترین خاصیت لوله‌های پلاستیکی پلی پروپیلن مقاومت بالایشان در برابر اسیدهای غیر اکسیژنه و حرارت است.
علاوه بر سه مورد فوق‌الذکر لوله‌های پلاستیکی دیگری هم در بازار وجود دارند. ازجمله لوله cpvc، ABS و PB. که هرکدام از آنها با توجه به ویژگی‌های خود کاربردهای خاص خودشان رادارند اما هرگز به‌اندازه سه مدل اصلی لوله‌های پلاستیکی مورد مصرف ندارند.
در بین تمام انواع لوله‌های پلاستیکی، نوع pvc و PE یعنی لوله پلیکا ولوله پلی‌اتیلن بیشتر از سایر انواع لوله‌ها در سیستم‌های آب و فاضلاب مورداستفاده قرار می‌گیرند.
قیمت لوله پلاستیکی
لوله‌های پلاستیکی به‌صورتی عمومی از لوله‌های فلزی ارزان‌تر هستند. به همین خاطر هم هست که در صنایع مختلف، تا زمانی که نیاز مبرم به لوله‌های فلزی و فولادی نباشد، ترجیح بر استفاده از لوله‌های پلاستیکی است. انواع این لوله‌ها با مقاومت‌های گوناگون در بسیاری از موارد به‌خوبی می‌توانند جایگزین لوله‌های فلزی باشند.
بیشتر بخوانید : خرید لوله آهنی
برای خرید لوله پلاستیکی و اطلاع از قیمت روز آن بهتر است با کارشناس شرکت بازرگانی کشیشی تماس بگیرید.
لوله‌های چدنی
لوله‌های چدنی را بیشتر در سیستم‌های فاضلابی به کار می‌برند. این لوله‌ها را از چدن ریخته‌گری می‌سازند و بر اساس جنس آنها اتصالاتشان می‌تواند باهم تفاوت داشته باشد. لوله‌های چدنی به‌صورت کلی در دو نوع بوشن دار و بدون بوشن ساخته می‌شوند. به لوله چدنی بوشن دار سرتوپی و به لوله بدون بوشن دو سر تخت هم می گویند.
از بین این دو مدل اصلی لوله‌های چدنی، لوله‌های سرتخت تحمل فشار بیشتری دارند، و به خاطر وزن و ضخامت کمتر کاربرد بیشتری هم دارند. این نوع لوله‌ها همچنین به‌واسطه خاصیت کشسانی‌شان تحمل تغییر حرارت بالاتری دارند.
ازجمله مهم‌ترین مزیت‌های لوله‌های چدنی می‌توان به مقاومت در برابر فشار از داخل و خارج لوله، راحتی استفاده از دستگاه تراکم هوا برای باز کردن لوله و قیمت ارزان‌تر نسبت به مدل‌های مشابه آهنی اشاره کرد.
اما در کنار این مزیت‌ها بهتر است به معایب این لوله چدنی هم اشاره‌کنیم. مواردی ازجمله کندی سرعت نصب، قابلیت زنگ پذیری بالا و وزن زیاد مهم‌ترین عیب‌های لوله‌های چدنی هستند.
اتصالات لوله
اتصالات لوله‌ها به‌اندازه خود لوله‌ها مهم هستند. اصولاً بدون استفاده از اتصالات تصور وجود چیزی به نام شبکه‌های آبرسانی و گازرسانی غیرممکن است. برای انشعاب گرفتن، تغییر جهت لوله، تبدیل قطر لوله و غیره به اتصالات احتیاج دارید.
اتصالات لوله‌ها به‌صورت کلی یا دنده‌ای و پیچی هستند، یا جوشی.
اتصالات مخصوصاً در لوله‌کشی سیستم‌های آب و فاضلاب و گاز بسیار مهم هستند چراکه باید کاملاً ایزوله باشند و نشتی نداشته باشند. در ادامه به 8 مورد از رایج‌ترین انواع اتصالات لوله اشاره خواهیم کرد و ویژگی‌های هرکدام را بررسی می‌کنیم.
-
بوشن
بوشن در حقیقت یک قطعه استوانه‌ای شکل است که برای اتصال دولوله همدیگر استفاده می‌شود. این اتصال به سه صورت ساده، روپیچ توپیچ و تبدیل وجود دارد. ساختار داخلی بوشن به‌صورت تمام دنده‌ای است که به آن اجازه می‌دهد برای اتصال دولولِ که سر یکی از آنها دنده‌ای است مناسب باشد.
از بوشن ساده، به‌عنوان یک اتصال توخالی چدنی برای متصل کردن دولولِه هم‌قطر و هم‌راستا استفاده می‌شود. یعنی بیشتر برای زیاد کردن طول لوله‌ها. از طرفی بوشن روپیچ توپیج علاوه بر ساختار داخلی، ساختار بیرونی دنده‌ای هم دارد که باعث می‌شود برای اتصال دولولِ، یکی از رو و دیگری از داخل مناسب باشد. و البته بوشن تبدیل هم که به خاطر اختلاف قطر دو سر آن برای اتصال لوله‌هایی با قطرهای متفاوت مورداستفاده قرار می‌گیرد.
-
زانویی
اتصال زانویی برای تغییر جهت مسیر لوله مورداستفاده قرار می‌گیرد. زانویی‌ها بسته به زاویه تغییرشان و شکل اتصال، اعم دنده‌ای و غیر دنده‌ای انواع مختلفی دارند. به‌صورت کلی اتصال زانویی در زاویه‌های 90 درجه ، 45 درجه، روپیچ توپیچ چپقی و غیره تولید می‌شوند و در بازار وجود دارند.
قیمت اتصالات لوله‌ها بسته به نوع و جنس آن متفاوت خواهد بود.
-
چهارراهی
اتصالات چهارراهی برای انشعاب گرفتن مورداستفاده قرار می‌گیرند. البته که می‌توانند در اندازه‌های مختلف، شکل اتصال گوناگون و جنس‌های مختلف وجود داشته باشند.
-
سه‌راهی
سه‌راهی رایج‌ترین شکل اتصالات برای انشعاب گیری از لوله‌ها است که به سه شکل کلی قائم، 45 درجه و تبدیل وجود دارند.
سه‌راهی قائم اتصالی است برای گرفتن انشعابات فرعی که از داخل دنده‌ای شکل هستند و برای انشعابات نود درجه و هم‌قطر به کار می‌روند. از آن‌طرف سه‌راهی‌های 45 درجه نیز مانند سه‌راهی قائم از داخل دنده‌ای هستند و برای انشعابات فرعی با زاویه 45 درجه مورداستفاده قرار می‌گیرند. و سه‌راهی‌های تبدیل نیز برای انشعاب گیری از لوله‌هایی با قطرهای متفاوت استفاده می‌شوند.
-
مغزی
اتصالات مغزی درواقع لوله‌های دوسر دنده آهنی هستند که هر دو سر آن ساختار بیرونی دنده‌ای دارند. از این اتصالات بیشتر برای وصل کردن دو وسیله اتصالی دیگر استفاده می‌شود.
-
مهره‌ماسوره
مهره‌ماسوره را برای وصل کردن دو قسمت از لوله‌کشی به هم، یا وصل کردن لوله به دستگاه به کار می‌برند. مهره‌ماسوره ساختار سه‌بخشی دارد، به این صورت که دو قطعه کناری هریکی به سر دو بخش مورد اتصال وصل می‌شوند، و سپس قطعه وسطی دو قطعه دیگر متصل شده را به هم پیوند می‌دهد و اتصال را برقرار می‌نماید. از مهره‌ماسوره بیشتر در لوله‌کشی آب بهداشتی و مدارهای بسته لوله‌کشی استفاده می‌شود. یکی از رایج‌ترین اشکال استفاده از آن‌هم در اتصال لوله آب داخلی ساختمان به آبگرم کن است.
-
درپوش
درپوش قطعه‌ای است که برای مسدود کردن سر و دهانه لوله مورداستفاده قرار می‌گیرد.
-
فلنچ
فلنچ در حقیقت یک صفحه مدور چدنی است که برای بستن لوله‌های فلنچ دار مورداستفاده قرار می‌گیرد.
نتیجه گیری
لوله و اتصالات از جمله مواد پرکاربرد و مهم در صنعت، ساختمان و خانه ها هستند. برای استفاده بهینه و ایمن از آنها، باید با انواع، خصوصیات، مزایا و معایب آنها آشنا باشیم. همچنین باید روش های صحیح نصب، تعمیر و نگهداری آنها را بدانیم و از نکات ایمنی مربوط به کار با لوله ها رعایت کنیم. با توجه به قیمت ها و بازار لوله و اتصالات در ایران، باید با دقت و تحقیق لوله و اتصالات مناسب برای نیازهای خود را انتخاب کنیم.
کارخانه نیوپایپ یکی از تولید کنندگان لوله و اتصالات پلی اتیلن در ایران است. لوله نیوپایپ دارای استانداردهای بین المللی و کیفیت بالایی است و برای کاربردهای مختلف مانند آبرسانی، گازرسانی، فاضلاب و کشاورزی مناسب است. قیمت اتصالات نیوپایپ نیز با توجه به سطح کیفی و تنوع محصولات، رقابت پذیر و منطقی است.
سوالات پرتکرار:
لوله و اتصالات چیست؟
لوله و اتصالات موادی هستند که برای انتقال سیالات، گازها، بخار، هوا و مواد جامد در صنعت، ساختمان و خانه ها استفاده می شوند.
انواع لوله و اتصالات چه هستند؟
انواع لوله و اتصالات بستگی به جنس، شکل، ابعاد، فشار کاری و کاربرد آنها دارد. برخی از انواع رایج لوله و اتصالات عبارتند از: لوله و اتصالات فلزی (مانند فولادی، چدنی، مسی)، لوله و اتصالات پلاستیکی (مانند پلی اتیلن، پلی وینیل کلراید، پلی پروپیلن)، لوله و اتصالات کامپوزیت (مانند گرافیت، فایبرگلاس) و لوله و اتصالات خاص (مانند لوله های آتشخوار، لوله های تفلون).
مزایا و معایب لوله و اتصالات چیست؟
مزایا و معایب لوله و اتصالات بستگی به نوع آنها دارد. به طور کلی می توان گفت که لوله و اتصالات فلزی مقاومت بالایی در برابر فشار، حرارت و سایش دارند اما سنگین، گران و زنگ زده می شوند. لوله و اتصالات پلاستیکی سبک، ارزان و ضد زنگ هستند اما در برابر حرارت بالا، شعله و حلال ها ضعیف هستند. لوله و اتصالات کامپوزیت خواص مطلوب هر دو نوع را دارند اما تولید آنها پیچیده و هزینه بر است. لوله و اتصالات خاص برای کاربردهای خاص طراحی شده اند و معمولا قابل استفاده در شرایط عادی نیستند.
چگونه لوله و اتصالات را نصب، تعمیر و نگهداری کنیم؟
روش نصب، تعمیر و نگهداری لوله و اتصالات بستگی به نوع آنها دارد. به طور کلی باید قبل از نصب لوله و اتصالات را با دقت برش داد، تمیز کرد، چینش صحیح آنها را تعیین کرد و با استفاده از روش مناسب (مانند جوشکاری، پیچیدن، چسباندن) آنها را به هم متصل کرد. برای تعمیر لوله و اتصالات باید قبل از هر چیز فشار و جریان سیال را قطع کرد، محل خرابی را شناسایی کرد، قطعه خراب را جدا کرد و با قطعه سالم جایگزین کرد. برای نگهداری لوله و اتصالات باید به طور دوره ای آنها را بازرسی کرد، از آنها در برابر عوامل خورنده و مخرب محافظت کرد و هر گونه نشتی، ترک یا گره را بلافاصله رفع کرد.
قیمت و بازار لوله و اتصالات در ایران چگونه است؟
قیمت و بازار لوله و اتصالات در ایران تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند نوع، کیفیت، تقاضا، عرضه، نرخ ارز، تحریم ها و تورم است. به طور کلی می توان گفت که قیمت لوله و اتصالات در ایران در سال های اخیر رشد چشمگیری داشته است و بازار آن نیز پویا و رقابتی است. برای خرید لوله و اتصالات در ایران باید با توجه به نیاز، بودجه و منبع خود، محصولات مختلف را مقایسه کرد و از فروشندگان معتبر و مجاز خریداری کرد.
